Wacht niet langer met statiegeld op blikjes

Na jaren van rekken en trekken heeft Staatssecretaris Stientje Van Veldhoven eindelijk het besluit genomen om per 1 juli 2021 te starten met statiegeld voor kleine plastic flesjes. De grote PET-flessen van 1 liter of meer en ook hervulbaar glas zoals de bierflesjes vallen er al onder, met groot succes. Maar waarom zijn de drankblikjes er niet bij vanaf de start en wordt er gewacht tot 2022 om het systeem uit te breiden? Waarom wachten op een nieuw monitoringsrapport terwijl we nu al weten dat naast de plastic flesjes, ook de blikjes vaak worden aangetroffen in het zwerfvuil? 

Als we nu aan de slag gaan met een statiegeldsysteem voor zowel plastic flesjes, hervulbaar glas als blikjes dan worden alle drankverpakkingen gelijk behandeld en boeken we meteen extra milieuwinst. Zelfs met een jaar uitstel kunnen de terugname-machines voor het leeggoed nu al uitgerust worden met een krachtige ‘compacteer-unit’ voor de blikjes zodat er niet opnieuw, een jaar na de invoering voor de plastic flesjes, extra investeringen van ongeveer 5000 euro per machine nodig zijn (berekening volgens het studiebureau CE Delft, januari 2020). Dat bespaart een hoop geld en we zouden dan in ieder geval al vanaf 2021 kunnen proefdraaien met blik op vrijwillige basis. De hoge schrootwaarde van de ingezamelde aluminium blikjes zorgt bovendien voor extra inkomsten.

De supermarkten staan voor een grote uitdaging, want zij zullen extra terugname-machines moeten plaatsen in hun winkels, liefst op een plek die makkelijk toegankelijk is voor de consument. Die consument zal er geen bezwaar tegen hebben als diezelfde machines zowel kleine plastic flesjes als blikjes accepteren. Met een statiegeldbedrag van bijvoorbeeld 15 cent per eenheid is er voldoende motivatie om beide verpakkingen in grote getalen terug te brengen. De jarenlange ervaring met statiegeld in de Scandinavische landen en recent de Baltische staten leert dat de terugname-percentages kunnen oplopen tot 95% of meer. Bovendien is het ingezamelde materiaal van uitstekende kwaliteit: alle ingezamelde flesjes en blikjes worden in een telcentrum bijeengebracht, gesorteerd en in balen samengeperst, die vervolgens naar de recyclingbedrijven gaan. Voor de blikjes geldt dat ze makkelijk weer omgesmolten kunnen worden in rollen gewalst aluminium, waarvan weer opnieuw blikjes gemaakt kunnen worden, de perfecte gesloten kringloop! 

De milieuwinst ten opzichte van het huidige inzamelingssysteem via de gemeentelijke afvalcontainers – veelal de ‘oranje’ bak voor PMD-verpakkingen – en gecombineerd met ‘nascheiding’ in de sorteercentra is aanzienlijk. Volgens een recente analyse van de Universiteit van Wageningen kunnen er 15% of meer blikjes worden ingezameld via een statiegeldsysteem, omdat er bij de huidige nascheidingsroute nog te veel verloren gaat, zelfs met de aanvullende sortering van de blikjes uit de bodemassen van de verbrandingsovens. Elk gerecycled blikje levert een energiebesparing op van 95% ten opzichte van de productie van het energie-intensieve primaire aluminium. Daarnaast levert gerecycled aluminium een vergelijkbare besparing op van vermeden broeikasgassen zoals CO₂. Elk gerecycled blikje telt voor een circulaire economie en daarom moet de staatssecretaris vandaag al beginnen met statiegeld. Dus, waar wachten we nog op?

Maarten G. Labberton
Voorzitter Recycling Aluminium Verpakkingen Nederland (RAVN)